Ahad, 13 Mac 2011

TA'LIL : ANTARA USUL FIQH DAN ILMU KALAM

Dalam pengajian maqasid syariah, tidak akan lepas dari berbincang tentang ta'lil. Dalam perkara ini, ia perlu dibahas dari dua dimensi, iaitu dari dimensi ilmu usul fiqh dan dimensi ilmu kalam.

Dalam ilmu kalam, perbincangannya adalah, apakah ta'lil ini adalah satu perkara yang wajib pada af'al Allah atau tidak, ataupun ia tertakluk kepada akal manusia.

menurut muktazilah, penentuan baik buruk itu adalah tertakluk oleh akal. menurut asyairah pula, baik dan buruk itu tidak tertakluk kepada akal, tetapi tertakluk kepada hukum syarak [dgn maksud, nas yang mengakui penerimaan dan penolakan]. Adapun maturidiyyah pula berpendapat, baik dan buruk adalah penentuan akal. Namun begitu, dalam menentukan apakah benar ia adalah baik atau buruk diserahkan kepada syarak. [Dhowabit maslahah : 100]

Nyata dari perbincangan ta'lil pada af'al Allah, ketiga2 aliran pemikiran ini mempunyai perbedaan dalam menentukan asas bagi penentuan baik dan buruk. Apakah ia ada kaitan dengan akal, ataupun ia mempunyai kaitan dengan Allah, atau ia semata-mata diserahkan kepada Allah.

DIMENSI USUL FIQH

Dan satu lagi adalah perbincangan ta'lil dari dimensi ilmu usul fiqh. Perlu difahami, kedua-dua dimensi ini tidak boleh disamakan, waima kedua-duanya mempunyai unsur-unsur kesamaan. ia sama seperti perbedaan antara monyet dan manusia, waima tidak dinafikan antara kedua-dua makhluk ciptaan Allah ini mempunyai unsur-unsur kesamaan.

Dari dimensi ilmu usul fiqh, ta'lil banyak dibincangkan dalam kerangka perbahasan qiyas. Dalam ilmu maqasid syariah, ta'lil dari dimensi usul fiqh ini yang dibincangkan secara mendalam.

Jadi, jika ada pihak membahaskan isu maqasid syariah dari dimensi ilmu kalam, tidak hairan mereka akan menjadi golongan yang menolak ilmu maqasid syariah. Walaupun mereka menganggap beraliran al-ghazali, tetapi mereka tersalah menilai isu ta'lil dari sudut dimensi. Al-ghazali dan gurunya, Al-Juwaini membahaskan maqasid dari sudut ta'lil dari dimensi usul fiqh, tetapi memandangkan kita meneroka ta'lil yg dibahas oleh al-Ghazali dari dimensi ilmu kalam, pasti kita akan terkeliru, dan mungkin mengelirukan orang lain.

Sekian.

Wallahu 'Alam.

- Jejantas Sg Buloh
13 Mac 2011 * 6:40 petang

Tiada ulasan: